Benito Pérez Galdós: Fortunata en Jacinta

Roman in de Spaanse Bibliotheek

Origineel: Fortunata y Jacinta
Uit het Spaans vertaald
door Adri Boon
Omslagontwerp: Erik Cox

2 delen, gebonden
600 en 664 pagina’s
ISBN 9789074622349
NUR 302
Euro 25,00

Niet meer bij de boekhandel.
Dit boek kan direct bij de uitgeverij worden besteld met dit formulier.

Lees de eerste pagina's
Lees het nawoord door Adri Boon

Overzichtspagina Benito Pérez Galdós

Fortunata en Jacinta is de geschiedenis van een rijke bonvivant, zijn toegewijde echtgenote en zijn trouwe maîtresse. Tegen de achtergrond van turbulente politieke gebeurtenissen wordt met veel gevoel voor humor het dramatische verloop van een driehoeksverhouding geschilderd.

Het verhaal is ingenieus verweven, met talrijke zijsprongen en vertakkingen, waardoor er een ongelooflijk levendig beeld van de Spaanse samenleving rond 1870 ontstaat. In een bonte stoet trekken de meest uiteenlopende figuren aan de lezer voorbij. Galdós licht niet alleen de maatschappij door, maar vooral de menselijke ziel. Liefde, jaloezie, geloofsijver, krankzinnigheid, regelzucht, dadendrang, ontgoocheling - kortom alle tijdloze kenmerken van de condition humaine zien we belichaamd in gedenkwaardige personages.

Fortunata en Jacinta is een drama dat op een hoog plan wordt getild door de rijke gelaagdheid en knappe structuur. Cocottes en abdissen, parlementsleden en colporteurs, allemaal spreken ze met een authentieke stem. Het unieke van Galdós’ stijl is een onnavolgbare vermenging van spot en ernst, waarbij begrip voor het menselijk tekort de boventoon voert. Fortunata en Jacinta is een verbazingwekkend moderne roman van ruim honderd jaar oud.

Een van de grootste Spaanse schrijvers van de negentiende eeuw was Benito Pérez Galdós (1843 - 1920), auteur van een indrukwekkend oeuvre van historische en contemporaine romans, toneelstukken en artikelen. Wij hebben een aantal van de belangrijkste romans van Pérez Galdós uit de periode rond 1880 in Nederlandse vertaling uitgebracht, in fraaie gebonden uitgaven. Zie hier de overzichtspagina.

* * *

‘Galdós’ meesterwerk, Fortunata en Jacinta, is een van de verrukkelijkste boeken aller tijden; een diepgravender studie van vrouwelijke karakters bestaat niet.’ C.P. Snow (The Realists)

‘De uitreiking van de Nobelprijs aan Benito Pérez Galdós zou een daad van grote rechtvaardigheid zijn geweest (...) want Galdós is een van de vruchtbaarste auteurs uit de wereldliteratuur.’ Maarten ’t Hart in NRC Handelsblad

'Fortunata en Jacinta benadert die nagestreefde perfectie, een even sterke als charmante roman, geschreven in een superieur en heerlijk ironiserend proza dat moeiteloos pendelt tussen humor en drama. En dat - gelukkig voor ons - prachtig en in vloeiend Nederlands werd omgezet door Adri Boon.' Uit de recensie van Jan Baes voor Leesidee

Recensies

'[De romans die Galdos over zijn eigen tijd schreef] vormen zonder meer het mooiste en interessantste deel van zijn oeuvre. Het magnum opus hieruit -Fortunata en Jacinta- is nu voor het eerst in het Nederlands verschenen, en dat mag een gebeurtenis van belang heten. Het boek vormt samen met Don Quichot en La Regenta -waarvan onlangs eveneens vertalingen verschenen- de Grote Drie van de Spaanse romankunst.'
'De symbolische lading van de hoofdpersonen is onmiskenbaar, maar ze zijn in de eerste plaats onverwisselbare individuen met een complex zielenleven. Vooral Maximiliano en Fortunata zijn onvergetelijke personages, terwijl ook het verhaal waarin ze figureren, staat als een huis. Als er één roman bewijst dat Galdós een rasverteller is, dan is dat Fortunata en Jacinta.'
Maarten Steenmeijer in Vrij Nederland van 16 september 2000 (PDF)

'Het heeft honderd jaar moeten duren voordat er van deze roman een Nederlandse vertaling verscheen, hoewel het gaat om een van de belangrijkste boeken uit de negentiende-eeuwse Spaanse literatuur, even imponerend door zijn omvang van meer dan duizend bladzijden als door de veelkleurigheid waarmee het Madrileense leven in de jaren 1870 opgeroepen wordt.'
Ger Groot in NRC Handelsblad van 22 september 2000 (PDF)

Fortunata en Jacinta was in het najaar van 2000 wekenlang 'uitverkoren' door Vrij Nederland: 'Een omvangrijke roman waarin Galdós de belangrijkste politieke gebeurtenissen uit het negentiende-eeuwse Spanje vervlecht met het verhaal van twee jonge vrouwen uit verschillende klassen. Deze realist brengt met Fortunata en Jacinta een ode aan de verbeelding. VN: 'Galdós stelt zijn personages in de gelegenheid voor zichzelf te spreken.'

'De roman biedt het schouwspel van een paar tientallen personages die zich door Madrid bewegen om hun privé-zaakjes te behartigen. Handelars slijten hun waar, dames uit de burgerij ontdekken het plezier van het winkelen, makalaars en speculanten spoeden zich naar de beurs, het journaille, de schrijvers en de anarchisten verzamelen zich in de literaire cafés.'
'Galdós beklijft omdat hij een virtuoze schrijver is, een vakman die spitsvondigheid aan de dag legt en voortdurend experimenteert met nieuwe vormen. Hoe schrijf je een geloofwaardige dialoog? Hoe breng je spreektaal in een literaire tekst zonder dat het vloekt? Wat is een spanningsboog? Wanneer schakel je het best over naar een hogere snelheid? Galdós heeft het zichzelf allemaal aangeleerd, gewoon door het te doen.'
Peter Venmans in de Volkskrant van 29 september 2000 (PDF)

'Galdós is zo’n schrijver die de lezer graag bij de hand neemt, hem door de roman loodst en van tevoren waarschuwt als hij zich een zijsprong permitteert. ‘Maar nu eerst even iets anders.’ Hij is een echte gids, prettig gezelschap en bovenal een groots verteller. Niemand brengt je dichter bij het Spanje van zijn tijd dan Benito Pérez Galdós.' Theo Hakkert in Tubantia, najaar 2000 (PDF)

'Meesterwerk over Madrid.' Elegance, september 2004 (PDF)

Recensie van Biblion (Openbare bibliotheken)

Het was vooral aan rasverteller Benito Pérez Galdós (1843-1920) te danken dat de Spaanse roman na eeuwen weer tot bloei kwam in de laatste decennia van de 19e eeuw. Hoogtepunt van Galdós zeer omvangrijke oeuvre is zonder enige twijfel 'Fortunata en Jacinta', dat samen met 'Don Quichot' en 'La Regenta' de Grote Drie van de Spaanse romankunst vormt. 'Fortunata en Jacinta' is het portret van een stad (Madrid) en van een tijd (de uiterst woelige periode tussen 1868 en 1876). Maar het is in de eerste plaats het indringende verhaal van een hartstochtelijke vrouw uit het volk (Fortunata) die naar believen wordt bemind en afgewezen door de jonge, aantrekkelijke maar opportunistische Juanito Santa Cruz, een telg uit de verweekte bourgeoisie. Hij is getrouwd met de sympathieke, bescheiden Jacinta, die, in tegenstelling tot Fortunata, geen kinderen kan krijgen. Het vierde belangrijke karakter is Maximiliano, de echtgenoot van Fortunata, die zich met zijn kwaaltjes en waanideeën ontwikkelt van een karikatuur tot een waardige erfgenaam van Don Quichot. Het werd hoog tijd dat dit boek in het Nederlands werd vertaald. En het is mooi dat de vertaler er zoveel werk van heeft gemaakt, zoals ook in het informatieve nawoord en de verhelderende noten is te zien.

Bespreking in Leesidee, nummer 10 / 2000

Met de vertaling van Fortunata y Jacinta, het meesterwerk van Benito Pérez Galdós (1843-1920), wordt de vruchtbaarste van alle Spaanse romanciers opnieuw beschikbaar voor het Nederlandstalige lezerspubliek. Niet ten onrechte, want het gaat hier niet enkel om een klassieker van de Iberische literatuur, maar bovendien om een uiterst leeswaardig, even geestig als magistraal geschreven boek, dat beter dan welke geschiedschrijving ook erin slaagt een tijdsbeeld op te roepen aan de hand van waarachtige figuren en geloofwaardige karakters.
Het verhaal is eenvoudig: Jacinta, "een van die schoonheden die door de natuur toebedeeld zijn met een kortstondige schittering en verwelken bij het eerste verdriet in hun leven of zodra ze een kind krijgen", treedt in het huwelijk met Juanito Santa Cruz, een knappe en charmante nietsnut uit een geslacht van rijke textielkooplieden. Al tijdens de huwelijksreis hoort ze van een verhouding die haar kersverse echtgenoot had met het flamboyante volksmeisje Fortunata, in het bezit van "zwarte ogen die zo mooi waren dat 'de heilige geest er een brok van in de keel moest krijgen' dacht ze zelf", en waarbij hij misschien zelfs een kind heeft. Als in de maanden daarop blijkt dat Jacinta onvruchtbaar is, gaat ze driftig op zoek naar dat vermeende kind met de bedoeling het als haar eigen te adopteren en op te voeden. Intussen heeft Juanito zijn relatie met Fortunata weer opgevat, maar zal direct de oorzaak van haar overlijden zijn als zij verneemt dat hij ook haar met een ander bedriegt. Op haar doodsbed bepaalt Fortunata dat het zoontje, dat zij intussen werkelijk van Juanito heeft, onder de hoede van Jacinta moet worden gesteld.
Een klassiek verhaal dus van een driehoeksverhouding in een bourgeoismilieu, maar dan wel gebed in een ruime en breedvoerige beschrijving van het dagelijkse leven in Spanje, met name in Madrid, tijdens de tweede helft van de 19e eeuw, op het ogenblik dat de burgerlijke staat definitief de macht zou overnemen van de adel en de absolutistische monarchie.
Fortunata en Jacinta is, zoals bijna alle werk van Pérez Galdós, erg ambitieus van opzet. Het werd geschreven in twee jaar tijd en kwam uit -- vier delen dik -- in 1887. Er treden niet minder dan 300 personages aan, die allemaal raak worden getypeerd en tot leven komen. Vele van hen vind je overigens terug in zijn andere romans, waardoor het oeuvre van Pérez Galdós zich tot een gelijkaardig wervelend universum ontwikkelt als dat van Balzac of Dickens, die hij als zijn meesters beschouwde en met wie hij zeker vergeleken kan worden. Evenals hen zal hij in zijn romans verbanden leggen tussen de persoonlijke levensgeschiedenissen van zijn figuren en het politiek-maatschappelijke gebeuren van zijn tijd, waarvoor ze dan ook symbool kunnen staan: Fortunata als de vitale component van een volks en creatief Spanje, Jacinta als de vertegenwoordigster van een steriele en zelfzuchtige leidende klasse.
Maar in de eerste plaats zijn het figuren van vlees en bloed; volledig uitgewerkte karakters met een groot waarheidsgehalte. Zoals ook al die andere personages authentiek overkomen, ook als ze minder grondig worden behandeld. Neem nu Don Baldomero Santa Cruz, de vader van Juanito, "wiens progressieve ideeën geen beletsel vormden voor zijn autoritaire opvattingen", en Barbarita Arnaiz, de moeder die vermijdt om met al te veel mensen om te gaan, de enen "omdat ze die ver boven zich verheven achtte, de anderen omdat ze beneden haar stand waren". Onvergetelijk is ook de beschrijving van de onverbeterlijke kletskous Estupiña, de vertrouweling van de familie Santa Cruz; de echtgenoot van Fortunata, Maximiliano Rubín, die doet denken aan Dostojevski's hoofdfiguur uit Misdaad en straf, Raskolnikoff; Guillermina Pacheco, een oude vrijster bezeten door de drang om aan liefdadigheid te doen; Mauricia, een dronken straatmeid die luidkeels het recht op liefde blijft proclameren. 
Pérez Galdós was zonder enige twijfel de literaire woordvoerder van de progressistische burgerij, die in zijn romans naar een maatschappijbeeld toewerkt dat uitgaat van het geloof in de vooruitgang en de zelfbeschikking van de mens. Hij pleit resoluut voor vrijheid, maar dan wel in het licht van verzoening en tolerantie, omdat naar zijn mening radicalisme alleen maar tot mislukking kan leiden. Er zijn nu eenmaal normen en waarden die moeten worden aanvaard wil de samenleving niet ten onder gaan aan waanzin en anarchie.
Nog in Fortunata en Jacinta zal met de dood van Fortunata de orde over de wanorde zegevieren. De zwakkeren lijken te verliezen, maar de winst van de sterken is op zijn minst betwistbaar, want Fortunata's bloed zal via haar zoon Juan Evaristo Sigismundo uiteindelijk het fortuin van de familie Santa Cruz erven. Meerdere personages zullen trouwens niet akkoord gaan met die door de samenleving opgedrongen normen en waarden en op zoek gaan naar een eigen, meer spirituele ethiek, een weg die Pérez Galdós in latere romans nog verder zou uitwerken.
In alle romans echter -- en dat zijn er tientallen, met twee monumentale projecten: de Episodios Nacionales (de Nationale episoden), die uit niet minder dan 46 romans bestaan en een literair beeld trachten te geven van Spanjes woelige 19e eeuw, en de Novelas Contemporáneas (de Eigentijdse romans), die een radiografische doorlichting willen maken van de samenleving van zijn tijd -- streeft hij naar perfectie in de "getrouwheid en schoonheid van de uitbeelding", die in perfect evenwicht met elkaar moeten zijn, zoals hij in een rede verklaarde. De roman als uitbeelding van het bestaan.
Fortunata en Jacinta benadert die nagestreefde perfectie, een even sterke als charmante roman, geschreven in een superieur en heerlijk ironiserend proza dat moeiteloos pendelt tussen humor en drama. En dat -- gelukkig voor ons -- prachtig en in vloeiend Nederlands werd omgezet door Adri Boon.