Manuel Vázquez Montalbán: |
||
 |
|
|
 |
||
|
|
|
Roman in de Spaanse Bibliotheek Origineel: Autobiografía del general Franco 768 pagina’s, paperback Lees de eerste pagina's (PDF) Niet meer bij de boekhandel. |
||||||
 |
 |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
In deze roman, die in 1992 verscheen ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van de voormalige Caudillo van Spanje, rekent Manuel Vázquez Montalbán definitief af met de persoon die hem zijn gehele leven als een schaduw heeft achtervolgd. Hij voert daartoe een alter ego op in de middelmatige broodschrijver Marcial Pombo, die de opdracht krijgt om een autobiografie van Franco te schrijven maar daarbij niet aan de verleiding ontkomt om te vertellen hoe zijn eigen bestaan is geconditioneerd (en niet in zijn voordeel) door de Generalísimo. Het boek gaat uitvoerig in op Franco's leven en de rol die hij gedurende zo lange tijd heeft gespeeld in Spanje en op het wereldtoneel, en is als zodanig een waardevol historisch document. De dossierkennis van Montalbán is indrukwekkend en is het resultaat van vele jaren onderzoek en betrokkenheid bij de strijd tegen het regime. Maar Autobiografie van Generaal Franco is ook een geraffineerde satire, gevoed door een verfijnd gevoel voor ironie en een groot inlevingsvermogen van de auteur. Franco is immers zelf aan het woord en de wijze waarop dat gebeurt laat voor een goede verstaander niets aan duidelijkheid te wensen over: hier spreekt een bekrompen en wrede despoot, een historische crimineel, bijna lachwekkend als hij niet zulke treurige gevolgen had gehad. Als autobiograaf Franco het zo nu en dan te bont maakt, grijpt zijn ghost-writer in: die voorziet dan de al te boude uitspraken van Franco fijntjes van commentaar. Op deze wijze is een boek ontstaan waarin de feiten -de geschiedenis van Franco en `zijn' Spanje- op virtuoze wijze worden gekleurd door Montalbáns persoonlijke visie. Een monument van anti-franquisme, opgericht door de persoon die daartoe niet alleen het volste recht heeft, maar er ook als geen ander toe in staat is. Casacultural.nl heeft een pagina met informatie over Manuel Vázquez Montalbán. (PDF) |
||||
 |
||||
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
Recensies |
||
|
|
|
'Ongestoorde wandeling door de bovenkamer van Franco. (...) In fictief zelfportret schetst Vázquez Montalbán genadeloos beeld van de generalísimo.' 'De Autobiografie van Franco als roman: Montalbán gebruikt als verteller een middelmatige schrijver, op wiens leven het bewind van Franco flink heeft ingewerkt, en laat hem snijdend commentaar geven op Franco's rooskleurige levensgeschiedenis. Het is een dubbele autobiografie: die van Franco en die van de verteller.' 'De Spaanse schrijver Manuel Vázquez Montalbán werd tijdens het Franco-regime vervolgd als dissident. Desondanks schreef hij een bijna zevenhonderd bladzijden dikke 'autobiografie' van de generaal. Een monumentale roman over het ontstaan van een dicatuur, de bestendiging en het verval.' 'Een curieuze roman, een geraffineerde satire, waarin feiten, verzinsels en geruchten omtrent de dictator met elkaar zijn verweven.' 'Een boeiend, vlot geschreven boek dat niet alleen de herinnering aan Franco levend houdt, maar ook een substantiële bijdrage levert aan de historische betekenis van de Spaanse dictator.' 'Vázquez Montalbán wilde Franco "doen herleven om hem te doden", schrijft hij in zijn proloog. Dat gaat hem goed af. Franco is bij hem een kleine man die merkbaar te ruim zit in de grootspraak waarin hij zich hult. In de taal waarin Vázquez Montalbán Franco aan het woord laat onluistert hij zichzelf genadeloos.' 'Als ex-communist en arbeiderszoon kent Vázquez Montalbán de kerkers van de generalísimo als zijn broekzak. De auteur kan niet op lichtvaardige beweringen worden betrapt, want behalve zijn persooonlijke ervaringen verwerkte hij een halve bibliotheek aan historische documenten in deze monumentale roman.' 'Anders dan bij ons is geëngageerde literatuur aan gene zijde van de Pyreneeën nog steeds geen vies woord geworden. Manuel Vázquez Montalbán laat zich echter niet verleiden tot een simplistische afrekening. Hij pakt zijn vijand stukken subtieler aan. Honderden onverteerbare bladzijden lang delft Franco zijn eigen graf. Het geborneerde toontje is niet te harden, maar het resultaat is indrukwekkend: de weerzin van de lezer tegen die opgeblazen windbuil neemt zienderogen toe.' 'Taal en stijl bljken hier bijzonder efficiënte wapens te zijn. De Franco van Vázquez Montalbán is een potsierlijke minkukel, een berekenende en waanwijze streber die 'In deze monumentale, lange (759 blz.!) en meeslepende geschiedenis van Franco en 'zijn' Spanje heeft de auteur al zijn virtuositeit aangewend (...) Naast dat andere monumentale boek over Franco, de meer dan verdienstelijke biografie van Paul Preston, is de grensverleggende 'roman' van Montalbán een mijlpaal geworden, een must voor wie de eigenzinnige Spaanse versie van het gruwelijke fascisme wil toetsen aan de opkomst van een neo-rechtse beweging die ook in Spanje staat te trappelen om het roer over te nemen. Met dit boek heeft Montalbán weer eens zijn naam van geniaal Spaans schrijver alle eer aangedaan. Bij de Trouw Publieksprijs voor het Nederlandse Boek 1995 staat de Autobiografie van Generaal Franco op de derde plaats van het voorkeurslijstje van recensente Ilse Logie. Spanje `Wat een schizofrenie! Vázquez Montalbán is in dit boek zichzelf, en hij is Generaal Franco; hij is de linkse intellectueel die de gedaante van Franco aanneemt om een biografie te schrijven van deze sinistere persoon, om die tegelijkertijd van kanttekeningen te voorzien, te becommentariëren, zichzelf tegen te spreken en zich te beklagen omdat hij niet over de middelen beschikt om enkele gruwelijke feiten uit de geschiedenis te bewijzen. Het is een professionele schizofrenie, beheerst, tot in de details uitgewerkt, geanimeerd en bestudeerd.' ... `Hetgeen Montalbán ons in dit boek voorhoudt is dat er geen verzachtende omstandigheden zijn: Franco was een ordinaire crimineel, een historische delinquent, een oorlogsmisdadiger (...) En het is curieus dat deze ondubbelzinnige bewering -onderzocht en op literaire wijze aangetoond- nu, bijna twintig jaar na de dood van de tiran, dient te worden beschouwd als een moedige daad, die de zogenaamde professionele historici niet durven te stellen; ingebed als zij zijn in een imaginaire objectiviteit of professionele neutraliteit, en wellicht vanwege andere redenen, die nog steeds opgeld doen en samenkomen in die ene dubbelzinnige frase: `Dat wat niet gezegd kan worden'.' Eduardo Haro Tecglen in El País Vázquez Montalbán wil degenen die te jong zijn om de dampen van de grauwe soep waarin het franquisme -op een laag, zeer laag vuurtje- werd gebrouwen goed te hebben ingeademd, inzicht geven in deze bittere periode van ledikanten en gebakken brood met de smaak van ranzige olijfolie, bedekt met het stilzwijgen van de dood en de angst. Een geschiedenis die werd getekend door de persoon van de laatste der fascistische caudillo's, een man die dertig jaar langer leefde dan zijn neven Hitler en Mussolini, die hem in de oorlog de hand reikten die hij hen zelf later zou onthouden toen hij zag dat het de as-mogendheden niet voor de wind ging. Dankzij zijn obsessies veranderde Franco Spanje in de achterhoede van het Westen; ofwel in een sinister land, gekweld en verstikt, verankerd in een soort geïndustrialiseerde Middeleeuwen waarin de Inquisitie en de Seat 600 hand in hand gingen. Dat is de sfeer die Montalbán voor ons schept in deze lijvige autobiografie van Franco, waarin de generaal niet de enige protagonist is, want rondom hem verdringen zich niet alleen de personen die hem gedurende zijn leven hebben begeleid (van zijn echtgenote Carmen tot zijn neef Pacón en zijn lijfarts Vicente Gil), maar ook zijn obsessies, die de obsessies van een heel land waren: de strijd tegen het communisme, de wreedheid jegens de overwonnen tegenstander, het eeuwige komplot van joden en vrijmetselaars, de grootheidswaanzin die het ego en de hofhouding van de Generalísimo bepaalde, de vergelding van een man die zucht onder zijn complexen en zichzelf als heer en meester van de natie beschouwt.' Guillermo Altares in El Urogallo |
||
|
|
|